Cuộc phản công của Ukraina năm 2023 (Ukrainian counteroffensive) chính thức diễn ra vào ngày 4 tháng 6 năm 2023[1]. Trong chiến dịch phản công này, phía Ukraina đã phát động một cuộc tấn công ồ ạt trên diện rộng và quy mô lớn nhắm vào các lực lượng Nga đang chiếm đóng lãnh thổ với mục tiêu lâu dài là chọc thủng tiền tuyến kéo dài hàng trăm cây số[2][3][4][5][6]. Những nỗ lực tấn công dồn dập không biết mệt mỏi đã được triển khai thực hiện theo nhiều hướng, đặc biệt là ở Donetsk (Đô-nhét) với Zaporizhzhia (Za-pô-ri-zi-a) và diễn biến trên những nơi khác[7][8][9]. Cuộc phản công này được nhiều người coi là một thời khắc quan trọng trong cuộc chiến, dù có cảnh báo rằng cuộc phản công sẽ kéo dài và thương vong lớn[10]. Một quan chức Anh cho rằng rằng mục đích cuộc phản công của Ukraina là "cô lập, kéo căng và tấn công" các tuyến phòng thủ của Nga, nhưng cũng thừa nhận các bãi mìn của Nga nguy hiểm hơn dự kiến[11].Cuộc phản công của Ukraina được so sánh với cuộc đổ bộ Normandy với chiến dịch được coi là thời khắc then chốt trong trận chiến này sẽ ảnh hưởng đến chiến cuộc cuối cùng[12][13]. Thắng lợi trong cuộc phản công sẽ chứng minh rõ ràng rằng những viện trợ quân sự của phương Tây cho Ukraina là đáng tiền và rằng một chiến thắng toàn diện của Ukraine là điều hoàn toàn có thể, việc này sẽ khuyến khích phương Tây viện trợ quân sự nhiều hơn nữa. Hai mục tiêu chiến quả tối yếu là việc quân đội Ukraina tái chiếm lại các vùng lãnh thổ do Nga chiếm đóng và/hoặc làm suy yếu quân đội Nga[14]. Tùy thuộc vào các mục tiêu cụ thể của cuộc phản công, một chiến thắng có thể làm suy yếu vị thế chiến lược của Nga trong cuộc chiến, đồng thời bảo đảm rằng Ukraina sẽ nhận được sự đảm bảo an ninh lâu dài từ phương Tây[15]. Tổng thống Zelensky cũng mong muốn đem lại một chiến quả to lớn như một món quà dành cho các nước phương Tây trước thềm Hội nghị thượng đỉnh Vilnius 2023 của NATO[16].Đến ngày 12 tháng 7 năm 2023, phía Ukraina tuyên bố đã thu hồi được 162 km² (63 dặm vuông). Viện nghiên cứu chiến tranh ISW ước tính diện tích thu hồi thêm là 253 km² (98 dặm vuông) và diện tích trước đó của Nga kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2023 là 282 km²[17]. Vào ngày 17 tháng 7 năm 2023, Thứ trưởng Quốc phòng Ukraina Hanna Maliar đã viết trên Telegram rằng Ukraina đã chiếm lại 18 km² (7 dặm vuông) trong tuần giao tranh cuối cùng nâng tổng diện tích thu hồi lên 210 km² (81 dặm vuông) kể từ khi cuộc phản công bắt đầu[18]. Theo Bộ Quốc phòng Anh thì các lực lượng Nga đang lo sợ và hối hả củng cố Crimea bao gồm một khu vực phòng thủ rộng lớn có chiều dài lên đến 9 km, cách thị trấn Armyansk khoảng 3,5 km về phía bắc trên cây cầu đất hẹp nối Crimea với vùng Kherson[19]. Trong một bài phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Quốc phòng Vương quốc Anh Ben Wallace cho rằng Ukraina đã chiếm được 300 km² lãnh thổ, hơn cả những gì Nga đạt được trong cả cuộc tấn công mùa đông[20]. ISW cho rằng các lực lượng Ukraina đã chiếm lại khoảng 253 km² lãnh thổ, trong khi đó, các lực lượng Nga chỉ chiếm được tổng cộng 282 km² trong toàn bộ chiến trường kể từ ngày mồng một tháng Giêng. Do đó chỉ trong 5 tuần, các lực lượng Ukraina đã giải phóng gần bằng số lượng lãnh thổ mà các lực lượng Nga đã chiếm được trong hơn 6 tháng[21].